Tết Hàn Thực, ngày lễ mùng 3 tháng 3 âm lịch là cơ hội để gia đình Việt sum vầy bên mâm cỗ bánh trôi, bánh chay ngọt ngào. Cùng Lục Thuỷ khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và những nét đẹp văn hóa đặc trưng của ngày Tết truyền thống này.
Tết Hàn Thực, một ngày lễ mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, không chỉ là dịp để tưởng nhớ người đã khuất mà còn là cơ hội để gia đình sum vầy bên nhau, cùng thưởng thức những món bánh trôi, bánh chay ngọt ngào. Hành trình từ tích xưa đến mâm cỗ ngày nay là một câu chuyện dài, đầy ý nghĩa nhân văn và giá trị truyền thống.
Tết Hàn Thực, diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch, có nguồn gốc từ một câu chuyện cảm động về lòng trung thành của Giới Tử Thôi, một vị quan thanh liêm thời Xuân Thu Chiến Quốc ở Trung Quốc. Tương truyền, khi Tấn Văn Công gặp nạn phải lưu vong, Giới Tử Thôi đã hy sinh thân mình, cắt thịt đùi để dâng vua. Sau khi trở về nắm quyền, Tấn Văn Công muốn trọng thưởng Giới Tử Thôi nhưng ông đã từ chối và cùng mẹ vào núi ở ẩn. Vua ra lệnh đốt rừng để ép ông ra nhưng Giới Tử Thôi quyết không khuất phục và chấp nhận chết cháy.
Để tưởng nhớ Giới Tử Thôi, người dân đã kiêng đốt lửa trong ba ngày và chỉ ăn đồ nguội. Phong tục này dần lan rộng và du nhập vào Việt Nam, trở thành một phần của văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, ở Việt Nam, Tết Hàn Thực không chỉ mang ý nghĩa tưởng nhớ mà còn là dịp để thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong bình an cho gia đình.
Bánh trôi là món ăn đặc trưng của Tết Hàn Thực, với lớp vỏ trắng mịn làm từ bột nếp, nhân đường phên ngọt ngào, tượng trưng cho sự viên mãn và đủ đầy. Cách làm bánh trôi cũng rất đơn giản, bột nếp được nhào mịn, nặn thành những viên nhỏ, bên trong có nhân đường phên. Bánh được luộc trong nước sôi, khi chín nổi lên thì vớt ra, lăn qua vừng rang. Những viên bánh tròn trịa, trắng mịn không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Bên cạnh bánh trôi, bánh chay cũng là một món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết Hàn Thực. Bánh chay thanh đạm hơn với lớp vỏ bột nếp dẻo thơm, nhân đậu xanh bùi bùi, thể hiện sự thanh tịnh và lòng thành kính. Cách làm bánh chay cũng tương tự như bánh trôi, nhưng nhân bánh được làm từ đậu xanh và bánh được chan với nước đường gừng thơm lừng. Bánh chay không chỉ là một món ăn ngon mà còn là một món ăn bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe.
Để có món bánh trôi, bánh chay ngon, bạn nên chọn nguyên liệu tươi ngon, bột nếp dẻo thơm, đường phên vàng óng. Khi nhào bột, cần nhào kỹ để bột mịn và không bị dính tay. Khi nặn bánh, cần nặn đều tay để bánh có hình dáng đẹp mắt. Khi luộc bánh, cần luộc trong nước sôi và vớt ra khi bánh chín nổi lên. Nước đường gừng nên pha vừa miệng, có vị ngọt thanh và thơm nồng.
Ngày nay, bánh trôi, bánh chay không chỉ được làm theo cách truyền thống mà còn có nhiều biến tấu sáng tạo. Bánh trôi ngũ sắc với màu sắc tự nhiên từ lá dứa, gấc, lá cẩm không chỉ đẹp mắt mà còn bổ dưỡng. Bánh chay trần với nhân đậu xanh, dừa nạo cũng là một món ăn được nhiều người yêu thích. Những biến tấu này không chỉ làm phong phú thêm ẩm thực Tết Hàn Thực mà còn thể hiện sự sáng tạo và khéo léo của người Việt.
Trong nhịp sống hiện đại, Tết Hàn Thực vẫn giữ được những giá trị truyền thống tốt đẹp. Đó là dịp để con cháu nhớ về cội nguồn, thể hiện lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ. Đó cũng là dịp để gia đình sum vầy bên nhau, cùng nhau làm bánh trôi, bánh chay và thưởng thức những món ăn truyền thống. Những giá trị này không chỉ giúp chúng ta giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mà còn góp phần gắn kết tình cảm gia đình.
Tết Hàn Thực không chỉ là một ngày lễ mà còn là một nét đẹp văn hóa, một phần của bản sắc dân tộc Việt Nam. Những viên bánh trôi, bánh chay ngọt ngào không chỉ mang hương vị truyền thống mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, nhắc nhở chúng ta về lòng biết ơn, sự đoàn kết và tình cảm gia đình. Đây là dịp để chúng ta suy ngẫm về những giá trị đạo đức tốt đẹp và truyền lại cho thế hệ sau.
Tết Hàn Thực không chỉ là một ngày lễ mà còn là một nét đẹp văn hóa, một phần của bản sắc dân tộc Việt Nam. Những viên bánh trôi, bánh chay ngọt ngào không chỉ mang hương vị truyền thống mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, nhắc nhở chúng ta về lòng biết ơn, sự đoàn kết và tình cảm gia đình.