Tọa lạc ở đâu tại Đống Đa, Chùa Láng Hà Nội là di tích lịch sử quốc gia. Giải mã truyền thuyết Chùa Láng thờ ai và thời gian diễn ra Lễ Hội Chùa Láng hàng năm.
Giữa nhịp sống đông đúc của thủ đô, có một nơi mà bước chân vừa chạm tới đã thấy bình yên như chảy vào tâm trí. Đó là Chùa Láng Hà Nội, một trong những ngôi cổ tự có lịch sử lâu đời và kiến trúc quy mô bậc nhất vùng phía Tây kinh thành Thăng Long xưa. Không chỉ là chốn tu hành trầm mặc, Chùa Láng còn là nơi giữ gìn những truyền thuyết huyền bí về Thiền sư Từ Đạo Hạnh – người được xem là nhân vật đặc biệt, gắn liền với cả sự nghiệp của Vương triều Lý.
Hành trình ghé Chùa Láng là hành trình kết nối giữa trải nghiệm du lịch văn hóa và khám phá chiều sâu lịch sử, giữa vẻ đẹp bình yên của cảnh chùa với những dấu ấn ngàn năm còn phảng phất trong từng mái cong, từng pho tượng và từng câu chuyện dân gian lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Địa chỉ: 116 phố Chùa Láng, P. Láng, Hà Nội.
Giờ mở cửa: 8:30 - 20:00 mỗi ngày. Trong những ngày đặc biệt như rằm, mùng 1 và lễ, Tết, thời gian mở cửa sẽ được kéo dài hơn thời gian bình thường.
Chùa Láng, hay Chiêu Thiền Tự (昭禪寺), là một trong những ngôi chùa cổ kính và có giá trị văn hóa – lịch sử bậc nhất của Hà Nội. Nằm giữa làng Láng xưa, nay thuộc phường Láng Thượng, quận Đống Đa, chùa là điểm giao thoa giữa sự thanh tịnh của chốn Phật môn và dấu ấn sâu dày của văn hóa Thăng Long. Tên chùa mang ý nghĩa thiêng liêng: “Chiêu” là điều tốt lành hiển hiện rõ rệt; “Thiền” gắn với việc nơi đây là nơi sinh ra và thờ Thiền sư Đại Thánh Từ Đạo Hạnh – bậc cao tăng gắn liền với nhiều truyền thuyết kỳ bí trong dân gian. Khi người Pháp đến, họ gọi nơi này bằng cái tên Pagode des Dames – ngôi chùa của những người phụ nữ, như một cách ghi nhớ vẻ thanh nhã và yên bình của không gian cổ tự.
Ngày nay, dù khu vực xung quanh đã đông đúc và nhộn nhịp hơn, nhưng không gian bên trong chùa vẫn giữ được nét thanh tịnh. Hồ nước lớn phía trước, hàng cổ thụ rợp bóng và những nếp nhà cổ khiến nơi đây trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho những ai muốn tìm về sự bình yên giữa phố xá ồn ã.

Nhắc đến chùa Láng thờ ai, nhiều người sẽ nhớ ngay đến Thiền sư Từ Đạo Hạnh - một nhân vật đặc biệt trong lịch sử Phật giáo Việt Nam. Thiền sư không chỉ là một nhà sư giỏi Phật học, mà còn là người có nhiều công lao trị bệnh cứu dân và là người có tài năng về múa rối nước.
Chùa Láng được xây dựng từ thời Lý, khoảng thế kỷ XII, ngay trên quê hương của Thiền sư. Đây là một trong ba ngôi chùa thờ Từ Đạo Hạnh nổi tiếng nhất, cùng với chùa Thầy (Quốc Oai) và chùa Long Đọi Sơn (Hà Nam). Truyền thuyết kể rằng, Thiền sư Từ Đạo Hạnh trước khi viên tịch đã đầu thai vào Hoàng hậu để sinh ra vua Lý Thần Tông. Do đó, Chùa Láng được xây dựng để thờ phụng Thiền sư, với ý nghĩa Thiền sư chính là cha đẻ về mặt tinh thần của vị Vua. Chính vì vậy, Chùa Láng mang ý nghĩa Chiêu Thiền (gọi Phật) và Tự (Thiền sư), thể hiện sự giao thoa sâu sắc giữa Phật giáo và vương triều.
Chùa Láng được trùng tu nhiều lần, nhưng những lần trùng tu quan trọng nhất rơi vào các năm 1656, 1901 và 1989. Mỗi lần tu sửa đều giữ gìn kiến trúc truyền thống, đồng thời khôi phục thêm những nét đẹp vốn có, khiến tổng thể chùa càng thêm bề thế, trang nghiêm.

Chùa Láng nổi tiếng là một trong những ngôi chùa có bố cục kiến trúc hài hòa nhất khu vực phía Tây kinh thành Thăng Long. Người xưa gọi đây là “đệ nhất tùng lâm” – ngôi chùa đẹp nhất giữa rừng tùng.
Bước qua cổng ngoài cùng, du khách nhìn thấy bốn cột vuông lớn, bên trên là kiến trúc ba mái cong thanh thoát. Những mái cong không tựa trên đầu cột như thường thấy mà gắn vào sườn cột, tạo dáng vẻ nhẹ nhàng mà vững chãi. Mái giữa cao hơn hai mái bên, gợi nhớ kiến trúc cung vua phủ chúa thuở trước. Tấm hoành phi “Thiền Thiên Khải Thánh” nổi bật giữa cổng như lời chào linh thiêng với tất cả những ai bước vào.
Sau cổng là khoảng sân lát gạch Bát Tràng truyền thống. Giữa sân đặt một chiếc sập đá lớn - nơi từng dùng để đặt kiệu trong lễ rước. Từ sân tiến đến tam quan, rồi theo lối gạch cổ chạy dài. Hai bên là hàng muỗm cổ thụ có cây hàng trăm năm tuổi, tỏa bóng mát và giữ trọn linh khí cho không gian.
Đi sâu hơn, du khách sẽ gặp tòa nhà bát giác - nơi đặt tượng Thiền sư Từ Đạo Hạnh. Đây được xem như trái tim tâm linh của chùa. Từ tòa bát giác, không gian dẫn vào bái đường, nhà thiêu hương, thượng điện, hành lang, nhà tổ và tăng phòng… Tất cả tạo thành một quần thể kiến trúc liên hoàn, cổ kính mà uy nghiêm.

Chùa Láng là một trong những ngôi chùa có số lượng tượng thờ nhiều nhất ở Hà Nội và trên cả nước. Tổng cộng có 198 pho tượng thuộc nhiều thời kỳ khác nhau. Hệ thống tượng phong phú bao gồm Khuyến Thiện, Trừng Ác, Tứ Đại Thiên Vương, Chuẩn Đề, Phạm Thiên, Đế Thích, Cửu Long Phún Thủy, Thập Bát La Hán, Lịch Đại Tổ Sư, Tam Tòa Thánh Mẫu, Tứ Vị Vua Bà…
Trong hậu cung còn đặt hai pho tượng đặc biệt quan trọng. Một là tượng Thiền sư Từ Đạo Hạnh làm bằng mây đan phủ sơn - chất liệu hiếm gặp trong nghệ thuật tạo tác tượng. Hai là tượng vua Lý Thần Tông làm bằng gỗ mít, được tạc với thần thái uy nghi, trầm tĩnh.
Hai đầu đốc của tòa tiền đường có động Thập Điện Diêm Vương - nơi mô tả mười tầng địa ngục với những hình phạt được tạo hình sống động. Đây là một trong những điểm thể hiện rõ triết lý nhân quả, thiện ác rõ ràng trong giáo lý Phật giáo, đồng thời cho thấy sự khéo léo của nghệ nhân dân gian xưa.
Dù chùa đã nhiều lần trùng tu, di vật cổ còn sót lại không nhiều. Tấm bia cổ nhất hiện lưu giữ ở chùa được dựng vào năm Thịnh Đức thứ 4 (1656), thời Hậu Lê. Bia do tiến sĩ Nguyễn Văn Trạc soạn, là tư liệu quý giá giúp nghiên cứu lịch sử chùa và vùng đất Láng.

Lễ hội Chùa Láng được tổ chức vào ngày 7 tháng 3 âm lịch – ngày sinh của Thiền sư Từ Đạo Hạnh. Đây không chỉ là dịp tưởng nhớ bậc thiền sư mà còn là ngày hội lớn của người dân vùng Láng và khu vực phía Tây Thăng Long xưa.
Phần lễ diễn ra trang nghiêm với nghi thức rước kiệu – nghi lễ quan trọng nhất của hội. Đoàn rước đi qua các ngả làng, cờ xí rợp trời, tiếng trống tiếng chiêng vang vọng. Kiệu hoa, lọng vàng, khăn áo truyền thống tạo nên một không gian rực rỡ mang đậm phong vị lễ hội cung đình xưa.
Sau phần lễ là phần hội sôi nổi với các trò chơi dân gian như đấu vật, đánh cờ, kéo co. Các tiết mục văn nghệ truyền thống như hát chèo, hát quan họ, và đặc biệt là múa rối nước – loại hình nghệ thuật mà Từ Đạo Hạnh được xem là vị tổ nghề. Đây chính là điểm nhấn văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo người dân và du khách.
Lễ hội không chỉ mang lại không khí vui tươi mà còn giúp cộng đồng làng xã gắn kết hơn, duy trì những giá trị truyền thống qua hàng trăm năm.

Chùa Láng là một di sản kiến trúc tâm linh vô giá của Thủ đô Hà Nội. Từ kiến trúc cổ kính, câu chuyện huyền bí lý giải Chùa Láng thờ ai, đến lễ hội Chùa Láng sôi nổi, tất cả đều tạo nên một bức tranh văn hóa đa chiều, sâu sắc. Vị trí Chùa Láng nằm giữa lòng đô thị phồn hoa càng làm tăng thêm giá trị của sự tĩnh lặng, an yên mà nơi đây mang lại.
Việc khám phá Chùa Láng Hà Nội không chỉ là một chuyến tham quan, mà là một hành trình chiêm nghiệm về những giá trị truyền thống, về lòng kính trọng đối với lịch sử và những vị tiền nhân có công với dân tộc. Hội Chùa Láng hằng năm vẫn tiếp tục là sợi dây kết nối cộng đồng, giữ gìn hồn cốt văn hóa Thăng Long.