Học ngay cách làm chè đỗ đen nóng dẻo thơm, hạt đỗ mềm nhừ mà không nát chuẩn vị miền Bắc truyền thống cho ngày đông.
Khi những cơn gió mùa Đông Bắc bắt đầu len lỏi qua từng con phố rêu phong, không gì sưởi ấm tâm hồn người lữ khách bằng một bát chè đỗ đen nóng hổi, bốc khói nghi ngút. Cách làm chè đỗ đen nóng theo phong cách truyền thống miền Bắc tuy đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tinh tế trong việc chọn đỗ và kỹ thuật sên đường để hạt đậu bở tơi mà vẫn nguyên vẹn hình dáng. Hãy cùng tôi vào bếp để thực hiện món quà chiều thanh nhã này, mang lại chút hơi ấm và hương vị nồng nàn của ký ức cho cả gia đình trong những ngày đông giá rét.
Khác với chè đỗ đen đá của mùa hè thường có nước trong và thanh mát, chè đỗ đen nóng của người miền Bắc (hay còn gọi là chè đặc) phải đạt được độ sánh nhất định, hạt đậu thấm ngọt từ sâu bên trong và tỏa ra hương thơm thuần khiết nhất của hạt đậu. Bởi vậy để thực hiện thành công cách làm chè đỗ đen nóng chuẩn vị, khâu chọn nguyên liệu là quan trọng nhất. Nguyên liệu bao gồm:
- Đỗ đen xanh lòng: 300g. Lưu ý chọn loại hạt đều, vỏ mỏng đen bóng, khi bẻ đôi hạt thấy phần ruột có màu xanh nhạt. Đây là loại đỗ giàu dinh dưỡng, nhanh bở và thơm hơn loại đỗ đen trắng lòng.
- Đường hoa mai hoặc đường phèn: 200g - 250g. Đường hoa mai sẽ giúp chè có màu sắc đậm đà và mùi thơm nồng hơn, trong khi đường phèn mang lại vị ngọt thanh khiết.
- Bột sắn dây (hoặc bột năng): 2 - 3 thìa cà phê. Đây là nguyên liệu then chốt tạo nên độ sánh mượt đặc trưng của chè nóng miền Bắc. Bột sắn dây sẽ giúp chè có vị thanh và tốt cho sức khỏe hơn.
- Muối tinh: 1/2 thìa cà phê để cân bằng vị ngọt.
- Nước lọc: 1.5 lít.
- Topping (tùy chọn): Dừa nạo sợi, cốt dừa hoặc một chút trân tử (trân châu trắng nhỏ) để tăng thêm phần thú vị khi thưởng thức.

Quy trình nấu chè đòi hỏi sự kiên nhẫn qua từng công đoạn từ ngâm đậu đến sên đường để đảm bảo hạt đậu "trong ngọt ngoài bùi".
Bước 1: Sơ chế và ngâm đỗ đen: Đỗ đen sau khi mua về, đem nhặt bỏ những hạt lép, hạt hỏng nổi trên mặt nước. Sau đó, rửa sạch đỗ và ngâm trong nước ấm khoảng 2 - 4 tiếng (nếu có thời gian ngâm qua đêm càng tốt). Việc ngâm đỗ không chỉ giúp đậu nhanh chín, tiết kiệm thời gian nấu mà còn giúp loại bỏ các chất gây đầy bụng, giúp hạt đậu bở tơi hơn.
Bước 2: Ninh đỗ lần một: Cho đỗ đã ngâm vào nồi cùng 1.5 lít nước và 1/2 thìa cà phê muối. Muối sẽ giúp hạt đậu nhanh mềm và nước chè đậm đà hơn. Đun sôi nước sau đó hạ lửa nhỏ để ninh liu riu.
Mẹo nhỏ: Nên ninh cho đến khi hạt đậu chín tới (dùng tay bấm nhẹ thấy hạt đậu mềm nhưng chưa bị nát). Lúc này, bạn hãy chắt phần nước đỗ ra một chiếc tô riêng, để lại hạt đậu trong nồi.

Bước 3: Sên đỗ với đường: Cho toàn bộ phần đường đã chuẩn bị vào nồi hạt đậu (lúc này đã được chắt hết nước). Đun ở lửa thật nhỏ và dùng đũa đảo nhẹ tay để đường tan và ngấm sâu vào từng hạt đỗ. Quá trình sên này kéo dài khoảng 10 - 15 phút. Việc sên đường giúp hạt đỗ sau khi hoàn thiện sẽ có vị ngọt đậm đà từ bên trong, không bị tình trạng "ngoài ngọt trong nhạt" thường gặp.
Bước 4: Nấu chè và tạo độ sánh: Sau khi sên đường, bạn đổ phần nước đỗ đã chắt riêng lúc nãy vào lại nồi. Tiếp tục đun sôi. Hòa tan bột sắn dây với một chút nước lọc, sau đó từ từ rót vào nồi chè, vừa rót vừa dùng muôi khuấy đều tay theo một chiều để chè không bị vón cục. Đun thêm khoảng 5 phút ở lửa nhỏ cho đến khi thấy nước chè chuyển sang màu đen óng, sánh đặc và bột sắn dây chín trong lại thì tắt bếp.

Bước 5: Thưởng thức: Múc chè ra bát sứ nhỏ. Bát chè đỗ đen nóng đạt chuẩn phải có sự hòa quyện giữa nước chè sánh mượt và những hạt đậu đen bở tơi, cảm nhận được hương thơm tinh khiết, mộc mạc nhất của đỗ đen xanh lòng. Nếu thích, bạn có thể thêm chút dừa nạo để bát chè thêm phần sinh động.

Dù công thức khá rõ ràng, nhưng để bát chè trở thành "mỹ vị", bạn cần lưu tâm đến những chi tiết nhỏ sau đây:
- Tại sao không dùng gừng? Trong cách làm chè đỗ đen nóng truyền thống của nhiều gia đình Hà Nội xưa, người ta thường hạn chế dùng gừng để tránh làm át đi cái mùi thơm đặc trưng, thanh tao của đỗ đen. Tuy nhiên, nếu bạn là người thích vị cay nồng sưởi ấm, có thể thêm 1 lát gừng mỏng, nhưng hãy nhớ: "ít mới là tinh tế".
- Kiểm soát nhiệt độ: Khi ninh đỗ, tuyệt đối không đun lửa quá to vì sẽ khiến hạt đậu bị nát vỏ nhưng bên trong vẫn cứng. Lửa nhỏ liu riu mới là chìa khóa để hạt đậu chín đều và bở.
- Độ ngọt: Chè nóng miền Bắc thường được ăn ở mức độ ngọt vừa phải. Nếu bạn dùng kèm với xôi vò (một sự kết hợp kinh điển của người Hà Nội), hãy giảm lượng đường một chút để cân bằng với vị bùi của xôi.
- Sử dụng bột sắn dây: Hãy ưu tiên dùng bột sắn dây nguyên chất thay vì bột năng. Bột sắn dây khi nấu chè nóng sẽ cho độ sánh mịn, thanh mát và không bị vữa khi chè nguội dần.
- Xử lý khi đậu bị "lại": Nếu sau khi sên đường mà bạn đun nước chè quá lâu ở lửa lớn, hạt đậu có thể bị cứng lại. Vì vậy, sau khi cho nước vào, chỉ cần đun sôi lại và xuống bột ngay để giữ độ mềm của đỗ.

Hành trình thực hiện cách làm chè đỗ đen nóng chuẩn vị miền Bắc không chỉ mang đến cho gia đình một món ăn bổ dưỡng mà còn là cách chúng ta gìn giữ những nét đẹp bình dị trong văn hóa ẩm thực xưa. Từng thìa chè sánh mịn, ngọt thanh quyện cùng hạt đậu bở tơi chắc chắn sẽ là niềm an ủi tuyệt vời sau một ngày làm việc mệt mỏi dưới làn gió lạnh của mùa đông. Chúc bạn thành công với mẻ chè nóng hổi, đượm tình người và tận hưởng những phút giây quây quần ấm áp bên những người thân yêu.