Lục Thủy Restaurant & Lounge
Số 16 Đường Lê Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội
Hotline : 0908.86.8338 / 0902.79.1616
Email : contact@lucthuy.com
Tìm hiểu cách gói bánh chưng chuẩn vị truyền thống với hướng dẫn chi tiết từ nguyên liệu, quy trình gói bánh đến cách luộc và bảo quản bánh. Khám phá ý nghĩa văn hóa của bánh chưng trong dịp Tết Nguyên Đán - biểu tượng của lòng biết ơn tổ tiên và sự gắn kết gia đình Việt Nam.
Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam, mang trong mình nhiều giá trị văn hóa và tinh thần. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách gói bánh chưng chuẩn vị truyền thống, từ việc chuẩn bị nguyên liệu, sơ chế đến quy trình gói bánh. Bên cạnh đó, bài viết cũng sẽ chia sẻ về ý nghĩa phong tục gói bánh chưng và những bí quyết để bánh chưng luôn thơm ngon.
Bánh chưng là một trong những món ăn truyền thống nổi bật trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Đặc điểm nổi bật của bánh chưng là hình dáng vuông vức, được bao bọc trong lá dong xanh tươi. Về hương vị, vì bánh được làm từ gạo nếp nên có độ dẻo thơm, hòa quyện cùng vị béo từ đỗ xanh và thịt heo. Bánh chưng thường được dùng kèm với dưa hành, giúp cân bằng vị giác và làm nổi bật hương vị của bánh.
Nguồn gốc của bánh chưng gắn liền với truyền thuyết về Lang Liêu, hoàng tử thứ sáu của vua Hùng. Truyền thuyết kể rằng, để chứng minh tài năng và lòng hiếu thảo của mình với cha, Lang Liêu đã sáng tạo ra bánh chưng với hình dáng vuông vức để tượng trưng cho đất và bánh giầy tròn để biểu trưng cho trời. Nhờ đó, bánh chưng đã trở thành biểu tượng của sự biết ơn đối với tổ tiên và là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người Việt.
Phong tục gói bánh chưng trong dịp Tết Nguyên Đán mang những giá trị văn hóa sâu sắc. Chiếc bánh chưng vuông vức tượng trưng cho đất, phản ánh lòng hiếu thảo của con cái đối với tổ tiên và cội nguồn dân tộc. Gói bánh chưng trở thành một hoạt động gắn kết các thành viên trong gia đình, tạo cơ hội để mọi người cùng nhau ôn lại truyền thống, chia sẻ những ký ức và tình cảm. Hương vị của bánh còn mang lại những kỷ niệm đẹp, thể hiện sự mến khách và tình yêu thương dành cho người thân, bạn bè.
Ngoài ra, bánh chưng cũng mang những lời cầu chúc cho một năm mới bình an, hạnh phúc, đủ đầy. Do đó, phong tục gói bánh chưng đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Việt Nam, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc qua nhiều thế hệ.
Gạo nếp: Chọn gạo nếp cái hoa vàng, có độ dẻo cao và hạt gạo trong, đều màu.
Lá riềng: Dùng để xay nước cốt tạo màu xanh cho gạo nếp (không bắt buộc)
Đỗ xanh: Nên chọn đỗ xanh không vỏ, đã ngâm nước cho mềm để có thể dễ dàng nghiền nhuyễn.
Thịt heo: Lựa chọn phần thịt ba chỉ, có cả nạc và mỡ để bánh được thơm ngon, béo ngậy.
Lá dong: Chọn lá dong tươi, không rách, có màu xanh đậm để bánh giữ được hương thơm và màu sắc đẹp.
Dây buộc (lạt), khuôn gói bánh (không bắt buộc).
Trước tiên, ngâm gạo nếp trong nước khoảng 6-8 giờ đồng hồ trước khi gói bánh. Điều này giúp gạo mềm và nở đều. Có thể trộn nước cốt riềng để tạo màu xanh cho gạo.
Đỗ xanh ngâm khoảng 6 giờ, hấp chín rồi nghiền nhuyễn, tạo hình từng viên tròn.
Thịt heo thái miếng bản to, ướp với gia vị như muối, tiêu, hành tím băm nhuyễn trong khoảng 30 phút để thấm vị.
Lá dong rửa sạch, để ráo.
Việc sử dụng khuôn giúp bánh có được hình dáng vuông vức và gọn gàng. Dưới đây là quy trình gói bánh chưng bằng khuôn:
Mỗi chiếc bánh sẽ sử dụng 4 chiếc lá dong, bạn gấp đôi lá theo chiều dọc. Sau đó tiếp tục gấp 4 chiếc lá theo chiều ngang. Đo chiều dài lá đã gấp từ vị trí vuông gắp đã gấp cho vừa khuôn. Sau đó cắt phần chóp thừa ra của lá. Tiếp theo bạn gấp từng lá dong đã cắt vuông góc, đặt vào bốn góc của khuôn.
Bỏ gạo nếp vào dàn đều ra, sau đó bỏ 1 lớp đậu xanh, 2 miếng thịt heo. Sau đó bỏ tiếp một lớp đậu xanh phủ phần thịt, rồi đổ thêm một lớp gạo nếp ở lớp cuối cùng. Từ từ gấp các phần lá bánh bên phải và bên trái vào nhau. Đảm bảo phần lá sau che phần lá trước. Sau đó gấp mép hai phần còn lại của lá vào nhau.
Dùng 4 lạt giang để cột cố định bánh chắc chắn. Đầu tiên bạn dùng hai lạt giang cột song song để cố định. Tiếp tục cột hai lạt còn lại vuông góc với hai lạt đã cột.
Nếu không có khuôn, bạn vẫn có thể gói bánh chưng bằng cách sử dụng tay. Xếp bốn lá dong vuông góc với nhau, hai lá dưới mặt phải úp xuống. Hai lá trên mặt trái úp xuống.
Sau đó lần lượt cho nguyên liệu vào trong lá (như khi gói khuôn) và dùng tay tạo hình cho bánh thay khuôn. Gấp các lá dong lần lượt hai bên trái và phải vào. Miết thật chặt để đảm bảo trong quá trình luộc không bị bung ra. Phần lá dong thừa thì gấp vào bên trong. Bước cuối là giữ chặt các góc lá để cố định bằng lạt.
Luộc bánh chưng là bước quan trọng để bánh chín đều và giữ được hương vị thơm ngon. Chuẩn bị một nồi lớn, cho đủ nước để ngập bánh. Để bánh không bị dính, có thể trải một ít các lá dong xuống đáy nồi. Khi nước sôi, bạn đặt bánh chưng vào nồi, đảm bảo bánh không bị nhô lên trên. Luộc bánh trong khoảng 6-10 giờ tuỳ kích thước bánh, nhớ kiểm tra nước trong nồi và châm thêm nếu cần thiết.
Sau khi bánh đã chín, bạn vớt ra và cho vào nước lạnh ngâm trong khoảng 20 phút. Sau đó vớt ra và bỏ lên mặt phẳng khô, ép bánh để cố định hình dạng bánh lần cuối.
Bánh chưng sau khi được luộc chín và chưa dùng đến, cần được bảo quản đúng cách để giữ được độ tươi ngon. Để bảo quản bánh chưng, bạn có thể làm theo các cách sau:
Bảo quản nơi mát mẻ khô ráo: Để sử dụng trong 1-3 ngày sau khi luộc.
Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh: Để bánh trong túi bảo quản thực phẩm hoặc hộp kín trước khi cho vào ngăn mát. Bánh có thể giữ được tối đa từ 5-7 ngày. Trước khi ăn bạn có thể hấp lại bánh hoặc dùng lò vi sóng quay nóng bánh.
Bảo quản trong ngăn đông: Nếu bạn muốn bảo quản bền lâu hơn (trên 1 tuần), hãy cho bánh vào ngăn đông. Khi cần dùng, chỉ cần rã đông và hấp lại vài phút là bánh sẽ thơm ngon như mới.
Bánh chưng không chỉ là món ăn truyền thống trong dịp Tết Nguyên Đán mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa và tinh thần sâu sắc của người Việt. Quá trình gói bánh là một hoạt động giúp kết nối gia đình và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc qua từng thế hệ. Gói bánh chưng đã trở thành một phần không thể thiếu trong không khí Tết, thể hiện lòng tri ân và tình yêu đất nước, quê hương. Nếu bạn chưa từng thử gói bánh chưng, hãy thử sức với phong tục này, không chỉ để thưởng thức hương vị thơm ngon mà còn để cảm nhận sâu sắc ý nghĩa văn hóa mà bánh chưng mang lại. Chúc bạn có một mùa Tết ấm áp, đầy ắp những chiếc bánh chưng bên gia đình và người thân yêu!
