Tổng hợp các món chè mùa đông Hà Nội nức tiếng: Bánh trôi tàu, chè sắn, chè bà cốt... Những thức quà nóng hổi, cay nồng hương gừng sưởi ấm trái tim ngày đại hàn.
Giữa cái lạnh se sắt, các món chè mùa đông với vị ngọt thanh của đường mật và cái cay nồng của gừng già đã trở thành một phần di sản văn hóa không thể thiếu của người dân Thủ đô. Thưởng thức một bát chè nóng trên vỉa hè lộng gió không chỉ là tận hưởng ẩm thực, mà còn là cách chúng ta chạm vào nhịp sống thanh lịch và đầy thâm trầm của vùng đất Kinh Kỳ.
Nếu phải chọn ra một "đại sứ" tiêu biểu nhất cho danh sách các món chè mùa đông, chắc chắn đó phải là bánh trôi tàu. Đây là món ăn gắn liền với tên tuổi của những nghệ sĩ nổi tiếng và các quán nhỏ lâu đời tại phố Hàng Giày hay Phạm Ngọc Thạch. Một bát bánh trôi tàu thường gồm hai viên bánh lớn: một viên nhân đậu xanh bùi bùi và một viên nhân mè đen thơm ngậy, tượng trưng cho sự trọn vẹn và sum vầy.
Điểm làm nên sức hút mãnh liệt của bánh trôi tàu chính là phần nước dùng đường mật màu hổ phách, sền sệt và đậm đà hương gừng già đập dập. Khi cắn vào lớp vỏ bánh dẻo mịn bằng bột nếp cái hoa vàng, phần nhân bên trong tuôn chảy hòa quyện cùng vị cay tê của gừng, tạo nên một cảm giác ấm sực lan tỏa khắp cơ thể. Thêm một chút lạc rang giã dập và nước cốt dừa béo ngậy lên trên, bát bánh trôi tàu trở thành một "liều thuốc" tinh thần vô giá cho những buổi chiều đông xám xịt.

Khác với sự cầu kỳ của bánh trôi tàu, chè sắn nóng lại mang vẻ đẹp mộc mạc, bình dị như chính tâm hồn người Việt. Những củ sắn đồi dẻo, trắng tinh được cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn, ninh kỹ cùng đường mật cho đến khi mềm mượt nhưng vẫn giữ được độ bùi đặc trưng. Đây là một trong các món chè mùa đông có khả năng gây nghiện bởi cấu trúc nước chè sánh đặc, trong veo và thơm lừng hương gừng tươi.
Thưởng thức chè sắn ngon nhất là khi nước chè vẫn còn nóng đến độ vừa thổi vừa ăn. Sự thú vị nằm ở chỗ, dù nước chè có độ sánh cao nhưng khi ăn lại không hề cảm thấy ngán, trái lại, vị ngọt thanh của đường và vị béo của sắn khiến thực khách cứ muốn ăn mãi không thôi. Chè sắn thường được bán trong những gánh hàng rong hoặc những quán nhỏ ven đường, nơi thực khách có thể ngồi quây quần bên bếp lửa, cảm nhận hơi ấm tỏa ra từ nồi chè và tận hưởng khoảnh khắc yên bình giữa phố thị hối hả.

Chè bà cốt là một món ăn thanh tao, thể hiện rõ nhất sự khéo léo trong cách chế biến ẩm thực của người Hà Nội xưa. Đây không phải là loại chè có quá nhiều nguyên liệu phức tạp, nó chỉ gồm gạo nếp, đường phèn (hoặc đường mật) và gừng già. Tuy nhiên, để nấu được một nồi chè bà cốt ngon, hạt gạo phải nở đều nhưng không được nát, nước chè phải có màu vàng óng như mật ong và hương gừng phải thấm đượm trong từng hạt nếp.
Một đặc điểm thú vị của chè bà cốt trong danh sách các món chè mùa đông là nó thường được ăn kèm với xôi vò. Vị ngọt đậm, cay nồng của chè hòa quyện cùng những hạt xôi vò tơi xốp, bùi bùi của đậu xanh tạo nên một sự cân bằng hoàn hảo. Người Hà Nội thường chọn chè bà cốt cho những buổi sáng sớm hoặc những đêm đông muộn, khi cần một chút năng lượng ấm áp để xua đi cái buốt giá.

Lục tàu xá (hay còn gọi là lục đậu sa) là một món chè có nguồn gốc từ người Hoa nhưng đã được người Hà Nội đón nhận và biến tấu để phù hợp với khẩu vị địa phương. "Lục tàu xá" có nghĩa là đậu xanh đánh nhuyễn, và đúng như tên gọi, thành phần chính của món này là đậu xanh được ninh nhừ, đánh tơi mịn cho đến khi sánh đặc. Tuy nhiên, linh hồn của món chè này lại nằm ở hai nguyên liệu phụ nhưng cực kỳ quan trọng: trần bì (vỏ quýt khô) và hạt sen.
Hương thơm thanh tao, hơi đắng nhẹ của vỏ quýt khô khiến món chè có mùi vị đặc trưng, có tác dụng giữ ấm, hỗ trợ tiêu hóa rất tốt trong mùa đông. Khi thưởng thức lục tàu xá, quý vị sẽ cảm nhận được vị ngọt dịu, sự mịn màng của đậu xanh và sự bùi béo của hạt sen chín tới. Trong danh mục các món chè mùa đông, lục tàu xá được đánh giá là món ăn mang đậm tính thực dưỡng, vừa ngon miệng vừa tốt cho sức khỏe, rất phù hợp cho người già và trẻ nhỏ trong những ngày trời lạnh.

Chí mà phù, hay chè mè đen, là cái tên cuối cùng nhưng không kém phần hấp dẫn trong hành trình khám phá các món chè mùa đông Hà Nội. Với màu đen óng ả đặc trưng, món chè này được làm từ mè đen rang thơm, xay mịn rồi nấu cùng đường mật và một chút bột năng để tạo độ sánh. Tương tự như lục tàu xá, chí mà phù cũng thường có sự xuất hiện của vỏ quýt khô để làm dậy mùi và cân bằng tính hàn của mè.
Một bát chí mà phù đúng điệu phải có độ mịn mượt như nhung, vị ngọt vừa phải và mùi thơm nồng nàn của mè đen rang. Món chè này hấp dẫn bởi hương vị, mang đến những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe và sắc đẹp. Trong cái lạnh của mùa đông, được bưng trên tay bát chè đen bóng, nghi ngút khói, nhấm nháp từng thìa nhỏ để vị béo ngậy tan chảy trên đầu lưỡi là một trải nghiệm ẩm thực vô cùng thú vị. Chí mà phù chính là minh chứng cho sự đa dạng và chiều sâu của văn hóa chè nóng tại Thủ đô.

Hành trình khám phá các món chè mùa đông Hà Nội không đơn thuần là tìm kiếm những hương vị ngon, mà còn là cách chúng ta cảm thụ cái tình, cái hồn của con người và đất trời nơi đây. Những bát chè nóng hổi ấy như những ngọn lửa nhỏ, sưởi ấm lòng người lữ khách và gắn kết những tâm hồn đồng điệu giữa không gian giá lạnh. Mong rằng những gợi ý trên sẽ giúp bạn tìm thấy một góc nhỏ ấm áp cho riêng mình để tận hưởng một mùa đông Hà Nội thật trọn vẹn và đáng nhớ.